""Eind achttiende eeuw openbaarden zich de eerste symptomen van Ludwig van Beethovens doofheid. In 1802 schreef hij het beroemde ‘Heiligenstadt-testament’, een brief aan zijn twee broers, waarin hij wanhopig meldt zelfmoord overwogen te hebben. Het enige wat hem daarvan weerhield was de muziek: ‘Oh, het leek onmogelijk de wereld te verlaten voor ik geproduceerd had wat ik voelde dat ik moest produceren, daarom verdraag ik dit miserabele bestaan.’
Drie jaar later begon hij aan zijn Vijfde symfonie, die hij echter pas in 1808 voltooide. De overbekende drie achtste noten waarmee de symfonie opent is wellicht het allerbekendste motief in de klassieke muziek. De onmiddellijk daarop volgende herhaling, een toon lager en afgesloten met een kleine terts grifte zich onwrikbaar in ons collectieve muziekgeheugen. Zelf schreef hij hierover: ‘Zo klopt het noodlot aan de poort.’ Daarom spreken we ook wel van de ‘noodlotsymfonie’. Het thema duikt in verschillende gedaantes op door de hele compositie.
Na het enerverende openingsdeel volgt een martiaal Andante con moto. De heroïsche thematiek van de koperblazers en de sterke contrasten in dynamiek creëren een gevoel van doelgerichtheid. – De mensheid lijkt al zelfverzekerd op pad naar de vrijheid die Beethoven in zijn Negende zo meeslepend zal bezingen. In het Scherzo jongleert hij veelvuldig met het openingsmotief, terwijl het afsluitende Allegro uitgesproken triomfantelijk klinkt.""
De 5de van Beethoven beleefde ik op mijn eerste echte live concert van de Nederlandse symphonische rockgroep Ekseption dat plaatsvond in Mol. De 5the zoals dit in 1969 op single uitkwam was een arrangement op Beethovens vijfde symphonie en bereikte in die tijd zelfs de radio top 3. Hier in Tivoli de echte pure klassieke opvoering met het Radio Filharmonisch Orkest onder leiding van Markys Stenz. Het is en blijft een prachtig stuk in al zijn vormen en gedaantes. Luister hier een opname uit 2010 van het Vienna Philharmonic onder leiding van Christian Thieleman.
Comments