"Diegenen die de gave hebben dieper te zien, kunnen voorbij de vorm kijken en zich concentreren op het wonderlijke aspect dat schuilgaat achter elke vorm, leven genaamd’ Hilma af Klint"
""Kunstmuseum Den Haag is met ruim driehonderd kunstwerken de internationale thuishaven van Piet Mondriaan (1872-1944). Zijn weg naar abstractie is nergens anders zo duidelijk te volgen. Dit jaar wordt zijn bijzondere verhaal verweven met dat van zijn tijdgenote Hilma af Klint (1862-1944)
Aan het begin van de twintigste eeuw wordt veel van wat de wetenschap lange tijd voor waar had aangenomen ondermijnd. Ontdekkingen als röntgen, het elektron, radiogolven en radioactiviteit volgen elkaar op. Het wordt duidelijk dat de realiteit ver voorbij het zichtbare gaat en dat het waarneembare er slechts een fractie van is. Tegen de achtergrond van dit veranderende wereldbeeld ontwikkelen Af Klint en Mondriaan hun krachtige oeuvres. Ze beginnen als landschapsschilder en ontwikkelen vrijwel gelijktijdig hun geheel eigen beeldtaal, weg van de natuurlijke verschijningsvormen.
Af Klint, die zelfs al iets eerder dan haar tijdgenoten abstracte elementen toelaat, ontwikkelt een symbolistisch geladen taal. Deze bestaat onder andere uit spiralen en geometrische vormen in pastelkleuren. Waar Af Klint in veel van haar series de abstracte werken laat voortvloeien uit figuratieve, komt Mondriaan tijdens zijn leven stap voor stap tot abstractie. Hij ontwikkelt uiteindelijk een universele beeldtaal gebaseerd op horizontalen en verticalen en primaire kleuren. Er blijken interessante parallellen, hoe verschillend hun beeldtalen ook zijn.
De tentoonstelling en de bijbehorende publicatie zijn gebaseerd op nieuw onderzoek. Zo is onderzocht hoe het begrip evolutie een centraal thema is in het werk van zowel Af Klint als Mondriaan, maar ook hoe hun unieke vormentalen werden geïnspireerd door nieuwe manieren van naar de natuur kijken. De schilderijen en tekeningen van bloemen van zowel af Klint als Mondriaan, die doorgaans los gezien worden van hun hoofdwerken, zijn in dit opzicht interessant. Mondriaan verbeeldde met name gecultiveerde soorten als chrysanten of amaryllissen, wat zijn interesse in ‘modern nature’ verraadt. Af Klint concentreert zich op wilde planten en bloemen en maakt zelfs een overzichtstekening waarin ze deze combineert met diagrammen aan de hand waarvan ze de wilde natuurlijke wereld lijkt te systematiseren.
De tentoonstelling besteedt ook uitgebreid aandacht aan de interesse van beide kunstenaars in de theosofie en antroposofie en hoe deze nieuwe levensbeschouwelijke bewegingen de wetenschappelijke ontdekkingen uit de natuurkunde en biologie van die tijd probeerden te verenigen met een spiritueel leven.""
Een uitzonderlijke tentoonstelling nog te bezoeken in het Haags Museum tot 25 februari.
Comments